Τα πιο συνήθη λάθη στο χειμερινό βουνό και τρόποι αποφυγής τους

Κατά τους χειμερινούς μήνες όλα τα ελληνικά βουνά (ακόμα κι αυτά με χαμηλό υψόμετρο) αποκτούν μια μαγευτική αλπική εμφάνιση, η οποία μαγνητίζει τους ορειβάτες. Όμως το χιόνι και ο πάγος μειώνουν σημαντικά τα περιθώρια λανθασμένων κινήσεων και επιλογών. Λάθη που τους καλοκαιρινούς μήνες θα ήταν ήσσονος σημασίας, το χειμώνα μπορούν να επιφέρουν σοβαρές συνέπειες. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα πιο κοινά λάθη που πρέπει να αποφεύγουμε στο χειμερινό βουνό.

1) Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά…
Οι μικρής διάρκειας ημέρες του χειμώνα σημαίνει ότι θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα το χρονοδιάγραμμα της εξόρμησης. Ένας κακός σχεδιασμός, ένα λάθος στον προσανατολισμό ή ένα έκτακτο περιστατικό αρκούν για να βιώσουμε τη δυσάρεστη εμπειρία να μας βρει το σκοτάδι πάνω στο βουνό ή μέσα στο δάσος.

Λύση: Ξεκινήστε νωρίς. Οργανώστε το πλάνο της εξόρμησης σωστά και τηρήστε το με απόλυτη ευλάβεια. Ακόμη κι αν βρίσκεστε 50 μ. κάτω από μια πολυπόθητη κορυφή, μην επιχειρήσετε να συνεχίσετε την ανάβαση σε περίπτωση που έχετε ξεφύγει από τα χρονικά σας περιθώρια. Επίσης, να έχετε πάντα μαζί σας φακούς κεφαλής, ακόμη κι αν σχεδιάζετε μια σύντομη διαδρομή. Ποτέ δεν ξέρετε…

2) Χαθήκαμε…
Αν χάσετε τον προσανατολισμό σας το καλοκαίρι, αυτό συνεπάγεται μία μεγαλύτερη, ίσως πιο κρύα και σίγουρα πιο κουραστική διαδρομή απ΄ ότι είχατε προγραμματίσει. Τον χειμώνα όμως μπορεί να αποβεί στην καλύτερη περίπτωση οδυνηρό, λόγω του κινδύνου να υποφέρετε από την έκθεση σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Η ιδιαίτερη σκληρότητα των χειμερινών καιρικών συνθηκών αυξάνουν την πιθανότητα λάθους εξαιτίας της φυσιολογικής κόπωσης που επέρχεται όταν έχεις να αντιμετωπίσεις τέτοια φαινόμενα, ενώ ο συνδυασμός χιονιού και ομίχλης, το περίφημο white-out, μπορεί πολύ εύκολα να μας οδηγήσει εκτός πορείας.

Λύση: Διάφοροι ορειβατικοί σύλλογοι αλλά και ιδιώτες πιστοποιημένοι οδηγοί βουνού οργανώνουν σχολές χειμερινού βουνού, στις οποίες περιλαμβάνεται και μάθημα προσανατολισμού τον χειμώνα. Αυτοί θα σας δώσουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία για να ανταπεξέλθετε σε τέτοιες περιπτώσεις. Επίσης, χρήσιμο θα ήταν να έχετε στη διάθεσή σας μια συσκευή πλοήγησης GPS, την οποία βέβαια θα μπορείτε να χειριστείτε υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Παρνασσός (καταφύγιο Δέφνερ)

3) Μας πλάκωσε ο υπνόσακος…
Αν δεν είστε πρωινός τύπος, τότε μη δοκιμάσετε να ανεβείτε στο βουνό το χειμώνα. Ένα αργοπορημένο ξεκίνημα μειώνει το περιθώριο σφάλματος και αυξάνει την πιθανότητα να ζήσετε τη δυσάρεστη εμπειρία του νυχτερινού περπατήματος.

Λύση: Ξεκινήστε με το πρώτο φως της ημέρας. Ρυθμίστε κατάλληλα το ξυπνητήρι και δώστε στον εαυτό σας όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο.

4) Ο κακός προγραμματισμός κοστίζει…
Τους χειμερινούς μήνες πολλά ατυχήματα οφείλονται στον κακό σχεδιασμό της εξόρμησης. Η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων σας ή η υποεκτίμηση σημαντικών παραμέτρων της διαδρομής μπορούν να επιφέρουν δυσάρεστες εκπλήξεις.

Λύση: Προετοιμάστε την εξόρμησή σας όσο το δυνατόν καλύτερα. Δώστε σημασία στις λεπτομέρειες. Σχεδιάστε διάφορα πλάνα δράσης ανάλογα με καταστάσεις που πιθανόν να χρειαστεί να διαχειριστείτε στο χειμερινό βουνό.

Δίρφη

5) Βαδίζω και παραμιλώ…
Τον χειμώνα οι συνθήκες του εδάφους μπορεί να κρύβουν πολλές προκλήσεις αλλά συνάμα και πολλούς κινδύνους. Περπατώντας στις βουνοπλαγιές συναντάμε διάφορες ποιότητες χιονιού (βαθύ και μαλακό, σκληρό, παγωμένο) που κρύβουν πολλές παγίδες. Πολλοί ορειβάτες μπερδεύονται στα ίδια τους τα crampons με αποτέλεσμα μια οδυνηρή πτώση. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται συνήθως κατά την κατάβαση ή προς το τέλος μιας πολύωρης διαδρομής, όταν οι κουρασμένοι ορειβάτες έχουν χαλαρώσει και περπατούν αφηρημένα και απερίσκεπτα χαζολογώντας.

Λύση: Είναι πολύ εύκολο να χάσετε την αυτοσυγκέντρωσή σας όταν είστε κουρασμένοι. Απλά ΜΗΝ ΤΗ ΧΑΣΕΤΕ!!! Όταν φοράμε τα crampons περπατάμε με το στυλ «πόδια ανοιχτά» σαν τον Lee Van Cleef στη «Μονομαχία στο Ελ Πάσο»!!!

Βαρδούσια

6) Αργοπορημένο κραμπονάζ…
Το να εφαρμόσεις τα crampons στις μπότες κάτω από άσχημες καιρικές συνθήκες (π.χ. σε μια χιονοθύελλα) είναι, πράγματι, μια πράξη «ηρωική». Αλλά μην μπείτε στον πειρασμό να το αναβάλλετε άλλο. Όσο πιο αργά βάλετε τα crampons τόσο αυξάνετε τις πιθανότητες μιας πτώσης.

Λύση: Αμέσως μόλις αντιληφθείτε ότι το χιόνι είναι τόσο παγωμένο, ώστε τα πατήματά σας να μην είναι ασφαλή θα πρέπει να σταματήσετε για να βάλετε τα crampons και να πάρετε το πιολέ ανά χείρας.

Παρνασσός (χαράδρα Βελίτσας)

7) Κίνδυνος χιονοστιβάδας…
Ο κίνδυνος της χιονοστιβάδας είναι ένα πολύπλοκο θέμα. Οι ειδικοί στην πρόγνωση των χιονοστιβάδων έχουν τη δυνατότητα να επισημάνουν τις επικίνδυνες περιοχές σε ένα βουνό. Όμως, δεν πρέπει να αγνοούμε ότι οι καιρικές συνθήκες είναι τόσο ευμετάβλητες που μπορούν να μεταβάλλουν τάχιστα την ποιότητα του χιονιού σε μια πλαγιά.

Λύση: Η γνώση, η προετοιμασία και η συνεχής αξιολόγηση του χιονιού κατά τη διάρκεια της πορείας είναι απολύτως ζωτικής σημασίας όταν πρόκειται για την αξιολόγηση του κινδύνου της χιονοστιβάδας. Σημαντικές πληροφορίες και δεξιότητες μπορείτε να αποκτήσετε από τις σχολές χειμερινού βουνού.

Μικρή Ζήρεια

8) Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει(;)…
Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι οι καιρικές συνθήκες στα μεγάλα υψόμετρα είναι τελείως διαφορετικές σε σχέση με εκείνες που επικρατούν στο επίπεδο της θάλασσας. Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλοί ορειβάτες παρασυρόμενοι από την καλοκαιρία και τις υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούν στα «χαμηλά», ανεβαίνουν στο βουνό χωρίς τον κατάλληλο χειμερινό εξοπλισμό. Μπορείτε να φανταστείτε τι παθαίνουν όταν πέφτουν σε κακοκαιρία. Την πλάκα της ζωής τους!!! Το φαινόμενο αυτό είναι πολύ συχνό κυρίως στους μεταβατικούς μήνες πριν και μετά το χειμώνα, όταν ο καιρός είναι ασταθής και ευμετάβλητος.

Λύση: Στα ελληνικά βουνά θα πρέπει να είστε πάντοτε προετοιμασμένοι για το απροσδόκητο. Ειδικά στα βουνά με μεγάλο υψόμετρο, το χιόνι και ο παγετός μπορούν να κάνουν την εμφάνισή τους οποιοδήποτε μήνα του φθινοπώρου ή της άνοιξης.

Αυγό Τρικάλων

9) Ελλιπής εξοπλισμός…
Οι άσχημες καιρικές συνθήκες του χειμώνα δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για ελλιπή ή ελαττωματικό εξοπλισμό. Αν δεν έχετε το κατάλληλο αξεσουάρ τη στιγμή που θα το χρειαστείτε, αν το συγκεκριμένο αξεσουάρ είναι ελαττωματικό ή αν τύχει και το χάσετε κατά την πορεία (π.χ. τα γάντια ή το σκούφο) τότε… έχετε πρόβλημα!!! Φανταστείτε να μην έχετε μάσκα θυέλλης ή αν έχετε να είναι ελαττωματική κατά τη διάρκεια μιας χιονοθύελλας. Ή να χάσετε τα γάντια σας και να μην έχετε εφεδρικά σε πολικές θερμοκρασίες. Ούτε στον εχθρό σας.

Λύση: Ελέγχετε τακτικά τον εξοπλισμό σας και φροντίστε να έχετε τουλάχιστον ένα εφεδρικό ζευγάρι γάντια και σκούφο.

Νεράιδα

10) Το βουνό είναι απόλαυση…
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω πολλοί από σας μπορεί να έχουν αποθαρρυνθεί ή ακόμη και να έχουν τρομοκρατηθεί. Όμως, οι επιπρόσθετοι κίνδυνοι που κρύβει το χειμερινό βουνό πηγαίνουν μαζί με τα επιπρόσθετα οφέλη. Κακά τα ψέματα, η χειμερινή ορειβασία είναι πολύ θεαματική, προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις και μας ανταμείβει με αξέχαστες αναμνήσεις.

Μείνετε ασφαλείς, να γνωρίζετε τα όριά σας και να είστε πάντα προετοιμασμένοι για τις χειρότερες συνθήκες. Αλλά πάνω απ΄ όλα να θυμάστε… το βουνό είναι απόλαυση!!!

πηγη:hikingexperience.gr

ΟΔΗΓΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΥΠΝΟΣΑΚΟΥ

ΜΕΓΕΘΟΣ

Υπάρχουν 3 ειδών βασικά μεγέθη υπνόσακων: α΄) Μονός, β΄) Ημί-διπλος, γ΄) Διπλός. Όμως, πολλοί κατασκευαστές, παρέχουν την δυνατότητα 2 ίδιοι μονοί υπνόσακοι να “ενώνονται” (μέσω φερμουάρ), δημιουργώντας 1 διπλό.
Επίσης, ίδιου μεγέθους υπνόσακοι διαφέρουν ως προς το μήκος, το πλάτος, το βάρος, τον όγκο, το εάν διαθέτουν (αποσπώμενη ή μη) κουκούλα ή όχι, κ.α.

--> Κατά την επιλογή υπνόσακου, ο οποίος θα μεταφερθεί αναγκαστικά εντός σακιδίου (backpack), το βάρος και ο όγκος του παίζει ιδιαίτερο και σημαντικό ρόλο!
--> Κατά την επιλογή χειμερινών υπνόσακων, η κουκούλα αποτελεί βασική προϋπόθεση!

ΣΧΗΜΑ

Υπάρχουν 2 ειδών βασικά σχήματα υπνόσακων: α΄) Μούμιας (mummy) και β΄) Ορθογώνιος. Σε γενικές γραμμές, όσο περισσότερο “αγκαλιάζει” το σώμα μας ο εκάστοτε υπνόσακος, άρα και αφήνει λιγότερα διάκενα μεταξύ αυτού και του σώματος, τόσο πιο ζεστός χαρακτηρίζεται.

--> Κατά την επιλογή χειμερινών υπνόσακων, το σχήμα μούμιας αποτελεί βασική προϋπόθεση! 

ΥΛΙΚΑ ΓΕΜΙΣΗΣ

Υπάρχουν 2 ειδών βασικά υλικά γέμισης υπνόσακων: α΄) Συνθετικό και β΄) Πούπουλο.

1. Συνθετικό (synthetic)
(+) Χαμηλό κόστος απόκτησης, αλλά και συντήρησης.
(+) Ανθεκτικό στην υγρασία, προσφέρει (σχετική) μόνωση ακόμη και όταν βραχεί.
(+) Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις συντήρησης.
(-) Μικρότερος λόγος εγκλωβισμού θερμότητας προς βάρος υλικού.
(-) Μέτρια συμπιεστότητα, σεβαστό βάρος.
(-) Μικρότερη διαχρονικότητα απόδοσης, καθότι οι συνθετικές ίνες “σπάνε”, ανεξαρτήτως άριστης χρήσης – συντήρησης – φύλαξης.

2. Πούπουλο (down)
(+) Καλύτερος – μεγαλύτερος λόγος εγκλωβισμού θερμότητας προς βάρος υλικού.
(+) Μέγιστη συμπιεστότητα, ελάχιστο βάρος.
(+) Διαχρονικότητα απόδοσης, με βασική προϋπόθεση την ορθή χρήση – συντήρηση - φύλαξη.
(-) Υψηλό κόστος απόκτησης, αλλά και συντήρησης.
(-) Απώλεια απόδοσης όταν υγρανθεί, μεγάλη διάρκεια στεγνώματος όταν βραχεί.
(-) Ιδιαίτερες απαιτήσεις συντήρησης (ειδικά απορρυπαντικά πλύσης, οριζόντιος τρόπος απλώματος – στεγνώματος και ποτέ στεγνωτήριο) και φύλαξης (το δυνατόν λιγότερο ασυμπίεστο, ποτέ κρεμασμένο).

--> Ξεκινάμε πάντα με ένα συνθετικό υπνόσακο (φθηνότερη επιλογή) και όταν αποκτήσουμε ολοκληρωμένη άποψη - εμπειρία, καταλήγουμε πάντα σε έναν πουπουλένιο (ακριβότερη επιλογή), εκτός και εάν δεν το επιτρέπουν οι συνήθεις περιβαλλοντικές συνθήκες χρήσης του, όπως η υψηλή υγρασία. 

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ

Υπάρχουν 5 ειδών βασικοί χαρακτηρισμοί υπνόσακων:

- 1 εποχών (καλοκαιρινός): Θερμοκρασία από 10°C και άνω.
- 2 εποχών: Θερμοκρασία από 10°C έως 0°C.
- 3 εποχών: Θερμοκρασία από 0°C έως -10°C.
- 4 εποχών (χειμερινός): Θερμοκρασία από -10°C έως -20°C.
- 5 εποχών (ειδικός): Θερμοκρασία από -20°C και κάτω.

Γενικότερα, για τις θερμοκρασίες ισχύουν τα κάτωθι:

- Μέγιστη Θερμοκρασία (Max Temp): H θερμοκρασία, κατά την οποία ο άντρας αναφοράς μπορεί να κοιμηθεί χωρίς υπερβολική εφίδρωση (άνευ κουκούλας, με φερμουάρ ανοιχτό και τους βραχίονες εκτός του υπνόσακου).
- Άνετη Θερμοκρασία (Comfort Temp): H θερμοκρασία, κατά την οποία η γυναίκα αναφοράς μπορεί να κοιμηθεί εντός υπνόσακου άνετα και σε χαλαρή στάση.
- Ελάχιστη Θερμοκρασία (Limit Temp): H θερμοκρασία, κατά την οποία ο άντρας αναφοράς μπορεί να κοιμηθεί εντός υπνόσακου για 8 συνεχόμενες ώρες, σε εμβρυακή στάση, χωρίς να ξυπνήσει.
- Οριακή Θερμοκρασία (Extreme Temp): H θερμοκρασία, κατά την οποία η γυναίκα αναφοράς μπορεί να παραμείνει (όχι κοιμηθεί) εντός υπνόσακου για 6 ώρες χωρίς να πεθάνει (αν και τα κρυοπαγήματα είναι πιθανά).

Ο χαρακτηρισμός των θερμοκρασιακών επιπέδων, προκύπτει από το πρότυπο EN13537 . Ως άντρας αναφοράς, χαρακτηρίζεται αυτός, ο οποίος είναι 25 χρονών, 1,73m ύψος και 73Kg, ενώ ως γυναίκα αναφοράς χαρακτηρίζεται αυτή, η οποία είναι 25 χρονών, 1,60m ύψος και 60Kg. Και στις 2 περιπτώσεις αναφερόμαστε σε άτομα απολύτως υγιή, μέτρια κουρασμένα, καλά σιτισμένα - ενυδατωμένα και χωρίς να έχουν καταναλώσει αλκοόλ ή ουσίες.

ΟΜΩΣ, για όσους βρίσκονται κυρίως στην ύπαιθρο, υφίσταται διαφορά μεταξύ της ΜΕΤΡΗΣΙΜΗΣ θερμοκρασίας (όπως την καταγράφουν τα θερμόμετρα) και της ΑΙΣΘΗΤΗΣ θερμοκρασίας (όπως την αισθάνεται το ανθρώπινο σώμα).
Αναλυτικότερα, όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη των 27°C και η σχετική υγρασία υπερβαίνει το 40%, τότε συνυπολογίζεται ο δείκτης θερμότητας (heat index), με αποτέλεσμα το ανθρώπινο σώμα να αισθάνεται υψηλότερη θερμοκρασία (από αυτή που δείχνει το θερμόμετρο). Όταν η θερμοκρασία είναι μικρότερη των 10°C και η ταχύτητα του ανέμου υπερβαίνει τα 5km/h, τότε συνυπολογίζεται ο δείκτης ψυχρότητας (wind chill), με αποτέλεσμα το ανθρώπινο σώμα να αισθάνεται χαμηλότερη θερμοκρασία (από αυτή που δείχνει το θερμόμετρο).
Η μετρήσιμη από την αισθητή θερμοκρασία μπορεί να ΔΙΑΦΕΡΕΙ από 1°C έως και 10°C (στον Ελλαδικό χώρο και αναλόγως των συνθηκών), με μέσο όρο διαφοράς τους 5°C.

--> Η θερμοκρασία ΔΕΝ αποτελεί ακριβή και απόλυτο μέγεθος επιλογής υπνόσακου! Παρ’ όλα αυτά και εάν θέλουμε να απλοποιήσουμε (υπερβολικά) τα πράγματα (σε ότι αφορά τις θερμοκρασίες) επιλέγουμε υπνόσακο, ο οποίος θα έχει Comfort Temp (man or woman, ανάλογα) κατά μέσο όρο 5 βαθμούς χαμηλότερους της ελάχιστης εκτιμώμενης θερμοκρασίας περιβάλλοντος που θα διανυκτερεύσουμε!
--> Είναι σαφώς προτιμότερο να επιλέξουμε έναν πιο ζεστό - χειμερινό υπνόσακο των συνθηκών (όπου ανοίγοντας κατά περίπτωση και περίσταση το φερμουάρ επιτυγχάνουμε επιθυμητή θερμοκρασία), παρά έναν πιο κρύο - καλοκαιρινό.

ΣΥΝΔΥΑΖΟΜΕΝΑ

Το βασικότερο συνδυαζόμενο στοιχείο με τον υπνόσακο, είναι τα ισοθερμικά εσώρουχα (isotherm underwear). Και αυτό διότι σε χαμηλές και ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες, τα ισοθερμικά εσώρουχα έχουν (σχεδόν) την ίδια “βαρύτητα” με τον υπνόσακο.
Τα είδη των ισοθερμικών εσωρούχων, τα χαρακτηριστικά και τα βασικά στοιχεία επιλογής των, είναι ένα άλλο, μεγάλο κεφάλαιο.

Ένα, εξίσου σημαντικό συνδυαζόμενο στοιχείο με τον υπνόσακο, είναι το υπόστρωμα (mat). Το εκάστοτε υπόστρωμα, εξυπηρετεί 2 κυρίως σκοπούς:
1. Την “μόνωση” μεταξύ υπνόσακου και εδάφους (κατά τους χειμερινούς μήνες).
2. Την άνεση κατά την διάρκεια του ύπνου (κατά τους χειμερινούς, αλλά και καλοκαιρινούς μήνες).
Τα είδη των υποστρωμάτων, τα χαρακτηριστικά και τα βασικά στοιχεία επιλογής των, είναι ένα άλλο, μεγάλο κεφάλαιο επίσης.

Ένα ακόμη συνδυαζόμενο στοιχείο είναι το ειδικό σεντόνι υπνόσακου (liner). Το εκάστοτε σεντόνι, εξυπηρετεί 2 κυρίως σκοπούς:
1. Την επιπλέον μόνωση, μεταξύ σώματος και υπνόσακου.
2. Την μη άμεση επαφή του σώματος με τον υπνόσακο, άρα και την λιγότερο συχνή ανάγκη πλύσης αυτού.

Τέλος, ένα ακόμη συνδυαζόμενο στοιχείο είναι το μαξιλάρι (pillow), συνήθως αυτοφούσκωτο, εάν ο υπνόσακος δεν έχει ενσωματωμένο ή εάν αυτό δεν μας καλύπτει.

ΛΟΙΠΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Το υλικό καλύμματος του υπνόσακου, ο βαθμός αδιαβροχοποίησης, ο συντελεστής διαπνοής ανά μονάδα επιφανείας, τα πιστοποιητικά που φέρει, κ.α., είναι σαφώς σημαντικά στοιχεία, αλλά όχι για entry / medium level campers…

ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ

Ο εκάστοτε υπνόσακος αποτελεί το Α και το Ω στον εξοπλισμό camping και ιδίως κατά τους χειμερινούς μήνες. Εξάλλου, σε κάποιες περιπτώσεις, κάποιοι διαθέτουν – χρησιμοποιούν μόνον υπνόσακο + ισοθερμικά + υπόστρωμα και όχι σκηνή. Γι αυτό ακριβώς το λόγο, η επιλογή του δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση.
Δεν υπάρχει ο ιδανικός υπνόσακος για όλες τις περιπτώσεις – συνθήκες – χρήσεις. Γι αυτό ακριβώς το λόγο, συστηματικοί campers διαθέτουν άνω τους 1 υπνόσακου, τους οποίους χρησιμοποιούν κατά περίπτωση και περίσταση.
Και για αυτό το προϊόν ισχύει ότι: α΄) Ότι πληρώνεις, παίρνεις και β΄) Το φθηνό το κρέας το τρώνε τα σκυλιά. Σαφώς και υπάρχουν εξαιρέσεις, για να επιβεβαιώνουν όμως τον κανόνα.